Landgoed Noorderheide, gelegen op de Elspeetse Heide tussen Vierhouten en Elspeet, werd in opdracht van de Rotterdamse zakenman en kunstverzamelaar Daniël Georg Van Beuningen (1877-1955) aangelegd. Tussen 1921 en 1944 liet Van Beuningen een landhuis bouwen op het bos- en heideterrein, naar ontwerp van architect prof. ir. F.A. Eschauzier (1889-1957).
Vóór de bouw van de villa was Van Beuningen al bezig met de inrichting van het terrein. Hij vroeg tuin- en landschapsarchitect Samuel Voorhoeve (1880-1948) om, samen met Eschauzier, de optimale locatie voor het huis te bepalen. Het hooggelegen plateau bood een weids uitzicht op de Noorderheide en het kerktorentje van Elspeet. Hierbij werd een deel van het bos gekapt om het zicht te verbeteren. Onder leiding van Voorhoeve werd de bestaande aanleg verder uitgebreid met voetpaden, vijvers en hutten. Meerdere vijvers werden met elkaar verbonden door een systeem van beeklopen met overloopjes, watervallen en stroomversnellingen, gevoed door twee pompstations. Voorhoeve’s werk is uitgebreid gedocumenteerd, en een aantal van zijn ontwerptekeningen is bewaard gebleven.
Het landgoed wordt beschouwd als het meest uitgestrekte cementrustieke werk van Nederland, en mogelijk zelfs van Europa. Het straalde in zijn glorietijd een Zwitserse sfeer uit, mede door de ligging in het landschap en het gebruik van specifieke boomsoorten die het geheel een natuurlijke, alpine uitstraling gaven.
In navolging van deze cultuurhistorische analyse wordt de opgedane kennis over de aanleg, het gebruik van het landgoed en de restauratie van de waterwerken en piramides vastgelegd in een handboek. Voor de toekomst van het landgoed wordt momenteel, in opdracht van Staatsbosbeheer, gewerkt aan een plan van aanpak en een meerjarenplan voor de instandhouding van dit bijzondere rijksmonument.
In opdracht van: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
